روش مطالعه شیمی کنکور رتبه های یک کشوری + بودجه بندی و نکات مهم برای کسب بالاترین درصد

روش مطالعه شیمی کنکور سارا همتی رتبه یک کشور 1394

بخش زیر روش مطالعه شیمی کنکورو از زبان سارا همتی رتبه یک کنکور 1394 که هم اکنون رزیدنت دانشگاه واشنگتن می باشند بررسی و میشونیم.

درس شیمی یه خورده برای بچه‌ها گیر و گور داره. یه قسمت داره محاسباتی، یه قسمت داره مفهومی. ولی حقیقتا از نظر من تقسیم کردنش به اینکه خب ما یه سری باید محاسباتی بخونیم، یه سری مفهومی کار درستی نیست. حداقلش قبل از عید و قبل از وقتی که بگیم ما می‌خوایم جمع‌ بندی رو انجام بدیم.

شروع مطالعه فصل‌ های شیمی

شما وقتی که یک فصل رو می‌خواید شروع بکنید، در بار اول خوندن تقسیمش نکنید به محاسباتی و مفهومی . چرا که واقعا محاسبات شیمی هم درسته خیلی آدما رو اذیت می‌کنه. درسته به نظر سوالات وقتگیری توی کنکور داره ولی اصلا قابل مقایسه با ریاضی نیست. تو ریاضی شما وقتی یه سوال محاسباتی رو می‌بینید خب اول باید اصلا تشخیص بدید این جزو کدوم یکی از تیپ سوالاست و کدوم فرمول باید ازش استفاده بشه و بعدش محاسباتتون رو انجام بدید. ولی تو شیمی سوال هر چقدر که میخواد پیچیده باشه، هر چقدر که میخواد طولانی بشه تنها چیزی که باید ازش دریافت بکنید اینه که تک تک مفاهیم باید به یه مول برسه و واقعا خارج از این نیست. الان خودتون یادآوری بکنید مگه شما سوال متفاوتی داشتید توی اسید و باز یا توی الکتروشیمی هم حتی وقتی سوال محاسباتی میاد روند فکری و استفاده از داده‌های سوال خارج از این نیست.

اهمیت یادگیری مفاهیم قبل از محاسبات

به خاطر همینم واقعا محاسباتشو تقسیم کردن که بگیم ما فعلا فقط محاسباتی مثلا کار بکنیم بعدا بریم سراغ حفظیات و مفهومی، نه واقعاً اینجوری نیست. شما برای اینکه بتونین یه سوالی رو حل کنین محاسبات رو به جواب برسونید، اساسی‌ ترین چیز اینه که دقیقاً مفهوم براتون جا افتاده باشه. به خاطر همین اینو در نظر داشته باشید الان میخواید شروع بکنید یا حتی از مهر و خلاصه قبل از جمع‌بندی‌ ها این تقسیم کار رو فعلا انجام ندید و یک فصل کامل حالا طبق بودجه آزمونی که می‌خونید خونده بشه.و هم تست های محاسبانی و هم مفهومی رو باید حل کنیم بدون تقسیم بندی.

روش مطالعه درسنامه

از نظر روش درس که خب بتونیم همونجور که توضیح دادم خیلی راحت به مسائل شیمی نگاه بکنیم چطوری هست، به صورت خلاصه ما دوباره تو مرحله اولمون نیاز به درسنامه داریم. یه سوالی که بچه‌ ها میپرسند اینه که خب وقتی ما درس می‌خونیم متن کتاب چی؟ متن کتاب‌ های درسی شیمی به هیچ عنوان جایگاه آموزشی برای ما ندارند، یعنی مثل زیست که بگم اساسی‌ ترین منبع اون متن کتاب باشه، شیمی اصلا اونجوری نیست. اونم به خاطر طرز بیانی که توی متن کتابش هست اینجوری هست که واقعا به دردمون نمیخوره و متن کتاب شیمی صرفاً به خاطر حفظیاتی که ممکنه خب ازش سوالات تستی هم موردی بیاد، بخواد درست و نادرست بپرسه و حفظیاتش هم کاملاً در حد کاربرد عناصر توی صنایع و حالا فرمول‌های حفظی، کاربردهای حفظی و کلی چیزای مشابه همین منظورمه. در هر صورت منبع اصلی ما که اولین بار بخوایم ازش درسی رو یاد بگیریم درسنامه است. متن کتاب صرفاً به عنوان حفظیاتی است که خب تو بازه‌ های زمانی دیگه براش قراره کار بکنیم. پس توی مرحله آموزشی شیمی الکی وقتتونو با متن کتاب خوندن تلف نکنید.

بررسی و انتخاب منابع شیمی

وقتی درسنامه می‌خونیم، خیلی خوبه که متناسب با سطحمون یه کتاب خیلی خوب و کامل انتخاب بکنیم. اگه جز کسایی هستید که هم تو مسائل هم تو مفاهیم واقعاً گیر داریم و واقعا نیاز داریم که توضیح خوبی دریافت بکنیم، کتاب مبتکران دو جلدی بهترین کتاب‌هایی هستند که در حد المپیادم هستن حتی و  اولین منبعی که ما باید بریم سراغش. به خاطر اینکه واقعا درسنامه‌ های خیلی کاملی داره و تک تک جزئیات و همون جور که گفتم مفهومی بهتون یاد میده. صرفاً همین جوری یه کسر پیش ساخته نذاشته، همین جوری یه تعریف یا نذاشته، کاملاً از بیخ توضیح داده و واقعا بهتر از هر معلم خصوصی دیگه ای میتونید باهاش ارتباط برقرار بکنید. بعضیا هستن سطح شیمی‌ شون مشکل داره ولی تا ما بهشون پیشنهاد میدیم میگن حجمش زیاده، مثلا من نمیرسم و اینها. ببینید حجمش زیاد هست ولی خب ما قرار باشه یه حجم کمی رو انتخاب کنیم که مناسبمون نباشه و آموزشی هم بهمون نده، خیلی بدتره. شما یک سال ممکنه یک کتاب دیگه ای رو کار بکنید، وقت هم به اندازه کافی بذارید ولی بازم نتیجه ای نگیرید و شیمی جز نقطه ضعف‌تون باشه.

منابع دیگر و گزینه‌ های جایگزین

اگر سطحتون واقعا نیاز به کار بیشتری داره حتی تو سال کنکور حتما از کتاب مبتکران استفاده کنید به عنوان درسنامه. ولی اگه دانش‌ آموزی هستید که خودتون تو سالهای پایه شیمی رو به اندازه کافی خوندید و الان مثلا مهر به بعد دوازدهم میخواین یه کتاب دیگه ای هم برای درسنامه کار بکنید میتونین برید سراغ کتاب خیلی سبز. خیلی سبز هم درسنامه‌ های خوبی داره ولی خب جمع و جورتره نسبت به مبتکران و خب سریع میره جلو و اگه یاد گرفته باشید اون نکات اضافه تری که نیاز دارید و به اندازه کافی توش میبینید. منابع تک پایه هم به نظرم خوبن. حالا تو درجه‌های بعدی کتاب‌های میکرو هم قابل استفاده هست. کتاب‌های نشر هم معمولا تو بازار هست ولی آنچنان شناخته شده نیست، معمولا بین بچه‌ها. بهترین منابع: مبتکران، خیلی سبز، میکرو، با ارجحیت خیلی سبز نسبت به میکرو برای درسنامه.

نحوه مطالعه درسنامه و مدیریت زمان

درسنامه رو که می‌خونیم، مثل همون روش اصلی تو درسهای اختصاصی ریاضی و فیزیک و شیمی: وقتی که امروز میخوای دو ساعت درسنامه بخونید، دنبال تموم کردن یک فصل یا یک بودجه آزمون نباشید. دو ساعت وقت بذارید که خیلی کامل بخونید ولی این وسط وسواس هم به خرج ندید. مثلا همین مفاهیم شیمی، فهمید نشو میخواید. اسمش روشه مفاهیم، قرار نیست حفظ بکنید مثلا چی هست. مثلا فرض کنید تک تک قسمت‌ ها جدول تناوبی مثل جمله یا کلمه یاد بگیرید. روندهاشون مثلا یاد بگیرید. از چپ به راست چطور تغییر میکرد از بالا به پایین، تک تک اینجور جزئیات و مفاهیم رو توی ذهنتون سعی کنید تصور سازیش بکنید، تا اینکه بگم کلمه به کلمه مثلا مبتکران حفظ بکنید. بعضی بچه‌ها وقتی میخوان شیمی بخونن ممکنه سر همین که هی میگن سخت شد و اینها، الکی وسواس به خرج بدن. در حالی که خوندن درسنامه صرفا برای فهمیدنه، هم قسمت‌های مفهومی هم قسمت‌ های محاسباتی. اون کسر پیش ساخته رو دوباره قرار نیست حفظ کنیم، گرم به گرم مولی و یه وقت یادمون نره نگیم گرم مولی به گرم بود. شما مثلا باید بدونید اون کسر پیش ساخته هدفشون اینه که صورت و مخرج نتیجه نهاییشون تبدیل بشه به مول، تک تک اون کسر به هم میشه که جرم تقسیم بر گرم بر مول بشه، میشه مول، به همین ترتیب ذرات ضربدر حجم بشه، میشه مول و کلی چیزای مشابه همین که خیلی دقیق و گفتم مفهوم یادش بگیرید، امکان نداره که یادتون بره یا بخواید یه قسمت به خصوصی و مثلا اشتباه بکنید.

تست آموزشی

پس این موقع درسنامه خوندن در نظر میگیریم هر چقدر که تونستیم ازش پیش میریم. حالا وقتی که پیش رفتیم به اقتضای برنامه‌تون فردا تستشو میزنید و دوباره تستمون اینجا آموزشی هستش خودتون وقت دارین سر هر تستی دیگه. چون شیمی دو سه دقیقه وقت بذارید سعی کنید از اون مفهومی که یاد گرفتید، سوال به جواب برسونید و اگه نشد برید سراغ پاسخنامه تشریحی و بیشتر وقت نزارین.

روش حل سوال

مهم اینه که همزمان با خوندن سوال بفهمید که باید با سوال چیکار بکنید. مثلا سوالی که دارید دنبال می‌کنید، در نظر بگیرید ما موقع حلش یک داده سوال داریم و یک خواسته سوال. داده سوال به صورت کسر پیش ساخته در میاد و خواسته و بینشون مساویه. الان شما که سؤال رو دارید دنبال می‌کنید می‌رسید به جرم. زیر جرم یه خط بکشید. این همون‌ جا بهش فکر کنید. پس این داده منه، قراره ببرمش روی کسر جرم به جرم مولی. ادامه سؤال به شما غلظت مولا رو داده و آخر سر درصد جرمی یکی از موارد رو می‌خواد. خب تو ذهنتون میاد طبیعتاً برای درصد جرمی من باید حجم محلول و جرم محلول رو به صورت کلی پیدا کنم. پس اونور خواسته سوال که کسر هم بود، الان حجم محلول رو با همون غلظت ضربدر حجم پیدا بکنم. از اونجایی که حجم پیدا شد، چگالی هم بهم داده و به همین ترتیب جرم و آخر ۱۰۰ درصد جرمی حساب میشه. یعنی عادت بکنید همزمان با خوندن سوال استراتژی در ذهنتون ایجاد بشه.

جلوگیری از اتلاف وقت

یاد زیر داده‌های سوال خط بکشید و سوال که تموم شد صرفا دقیقاً جایگذاری اعدادی تو اون کسری اتفاق بیفته. یه جوری نشه یه دور سوالی بخونید، یه دور فکر کنید الان چی میخواد چیکار بکنم، بعد یه دور هم برخی بچه‌ها ممکنه به خاطر اینکه بخوان عجله‌ای سوال و جواب بدن، همین‌جوری سوال جلو رفته جلو بنویسن، بعد دوباره رفت برگشت. عملاً وقت بیشتری هم می‌گیره و ممکنه یکی از جزئیات سوالو از دست بدید. به خاطر همین، این موضوع هم خیلی الان گفتنش راحته. حتی احتمالاً خیلیاتون فکر می‌کنید خب کار سختی نیست ولی وقتی که می‌خواید انجامش بدید می‌بینید چقدر اوایل خیلی سخته.

تمرین هماهنگی ذهن و دست

اون همزمانی فکر و دستتون و اینکه همزمان به راحتی فکر کنید و آخرش جایگذاری بشه، واقعا مثل یه حرکت ورزشی است.  ممکن بود اوایل توی مدارس ابتدایی که میخواستن یه حرکت نرمشی رو بهمون بگن، هی چپ راست اینا رو میگفت، شما که میخواستید انجام بدید، همش نمیتونستید درست انجام بدید که به مرور و در مدت زمان درست شد این مورد هم همینطوره.

تست زمان دار و استراتژی

پس این شد درسنامه خوندنمون و بعدش تست زدن. توی تست، مخصوصا اگه از کتاب مبتکران استفاده می‌کنید، حتما تست‌ها رو هر چند در میانی بزنید که حداقل یه تست از هر چیزی که خوندید پوشش بده. مثلا مبتکران ممکنه ۷۰۰ تا ۸۰۰ تست داشته باشه برای هر فصل، بودجه بندی شما ممکنه ۳۰۰ تا ۴۰۰ تا باشه. حتما قبل از تست‌ها یه بررسی بکنید ببینید کلا چند تا تست هست و لازمه تست‌ها رو چند در میون تقسیم کنید که کاربرد درسنامه و مفاهیم حفظ بشه.

ادامه درسنامه و تست‌ ها

درسنامه رو از همون ادام ه‌ای که خوندیم، تستاشو میزنیم. اگه برای یه بودجه دو هفته‌ای دارید خودتون رو آماده می‌کنید، اگه سر هفته خوندنی هاتون تموم شد و یه تعداد معقول تست آموزشی زده بودید، هفته بعد تست‌ های باقی مونده رو زمان‌ دار بزنید. مثلا مجموعه ۲۰ تایی توی شیمی، وقت استانداردش ۲۰ دقیقه است. ۲۰ دقیقه بذارید، ۲۰ تا سوال و بعدش چک کنید. همزمانی فکر کردن به راه حل هم راحت‌ تر انجام میشه.

مدیریت محاسبات زمان‌ بر

گاهی در محاسبات شیمی مشکل نداریم تو فهم راه حل، مشکل تو ضرب، جمع و اینجور چیزاست. طبیعیه چون کسره و گیر و گور داره. اگر یه سوال رو حل کردید و طول کشید مثلا ۳ دقیقه، یه دقیقه هم روش بیشتر وقت بذارید ببینید چیکار می‌تونستید بکنید که راه حل سه دقیقه‌ای به زمان استاندارد برسه.

مثال: مسئله چند مرحله‌ای. مرحله اول حجم، مرحله دوم درصد جرمی، مرحله آخر درصد خلوص. بعضی وقتا جواب مرحله اول رو ساده کرده ببرید مرحله دوم، مثلا ۱۸/۵ رو نوشتید ۳.۶ دهم و بردید ادامه. در واقع اگه عدد بخش پذیر بود، سریع‌تر به جواب می‌رسید.

مرور متن کتاب قبل آزمون

تست‌های زمان دار که زده شد، مثلا جمعه آزمون دارید، چهارشنبه و پنجشنبه متن کتاب حفظیات رو مرور کنید. حفظیات شیمی، مفاهیم بالاخره کتاب سعی کرده با زبان بی‌زبانی توضیح بده. اون‌ها که دارید می‌خونید رو درسنامه تو ذهن بیارید، نکاتش رو حاشیه نویسی کنید.

منابع پیشرفته برای تست سخت

برخی بچه‌ها که ممکنه سطحشون بالا باشه و مبتکران و خیلی سبز تموم کرده باشن، می‌تونن منابع نردبام و آی کیو برای تست‌های سخت و مرحله دار استفاده کنن. حتی تست‌ های مرحله اول المپیاد هم مناسب هستن.

مهارت اصلی: همزمان با خوندن سوال بفهمید باید چیکار کنید و بعد راه حل رو بنویسید. تو المپیاد هم همین بود، همزمان با خوندن سوال، عددا تو ماشین حساب زده میشد، چک نویس لازم نبود. شما هم همین کارو تمرین کنید.